Với việc quyết tâm để đạt được mục tiêu cao nhất
Vì lợi ích của tất cả chúng sanh
Những người vượt hơn cả viên ngọc ước nguyện
Nguyện tôi có thể ôm ấp họ một cách thân yêu trong mọi lúc
Nguyên tác ban đầu của thi kệ này không phải được viết như một nguyện vọng mà như một tuyên bố của giải pháp, cho nên thay vì “Nguyện tôi có thể ôm ấp họ một cách thân yêu trong mọi lúc” nó đọc là, “Tôi nên luôn luôn ôm ấp họ một cách thân thương.” Tuy nhiên, sau này, điều này đã biến thành một hình thức của nguyện vọng. Như tôi đã nói trước đây, thông thường chúng ta quan tâm, trong thực tế bị ám ảnh, với sự cát tường của chính chúng ta, và hoàn toàn không chú ý đến sự cát tường của những người khác. Khi chúng ta nghĩ về “những người khác,” hoặc là chúng ta hoàn toàn lãng quên họ hoặc chỉ đơn giản là chúng ta không quan tâm. Tệ hại nhất, chúng ta thậm chí chuẩn bị lợi dụng họ để đáp ứng cho mục tiêu của chúng ta. Tác giả của tác phẩm này đang đề nghị rằng đây là một sự tiếp cận sai lầm cho những hành giả tâm linh. Chúng ta phải cố gắng để đảo ngược thái độ này vì thế chúng ta có thể xem họ như những viên ngọc ước quý giá, và liên hệ tới họ với sự tôn trọng và nhận ra lòng tử tế của họ.
Vấn đề về tất cả chúng sanh tương tự như một viên ngọc ước toại nguyện như sau đây: theo quan điểm của Phật giáo, thậm chí được sanh vào thế giới cao hơn cũng phụ thuộc vào sự tương tác của chúng ta với những chúng sanh khác. Nhân tố then chốt cho một sự thành tựu như vậy là việc tuân theo những nguyên tắc đạo đức của việc kiềm chế khỏi mười hành vi tiêu cực của thân thể, lời nói, và tâm ý. Thí dụ, thật không thể duy trì nguyên tắc đạo đức của giới đầu tiên trong mười thiện nghiệp — không giết hại — nếu không có sự hiện diện của những chúng sinh khác. Đó là lý do hiển nhiên rằng việc giết hại xảy ra khi một cá nhân cướp đi mạng sống của kẻ khác. Do vậy, nguyên tắc đạo đức chân thật của việc kiềm chế khỏi sự giết hại chỉ có thể xảy ra khi một cá nhân có cơ hội để sát sanh nhưng cố tình tránh xa nó. Tương tự cũng đúng với tất cả những hành vi đạo đức khác, chẳng hạn không nói dối, không trộm cắp, và v.v…, đối với tất cả điều ấy là sự hiện diện của những chúng sanh khác là cần yếu. Hơn thế nữa, nhiều đặc trưng trong sự hiện hữu hiện tại của chúng ta, như hiện tướng vật chất, sự sống lâu, sự thật là những từ ngữ của chúng ta mang đến tác động và người ta quan tâm đến chúng như đáng tin cậy và v.v…, được nói là kết quả của những hành vi đạo đức tích cực trong quá khứ.
Một cách chắc chắn, trong mối quan hệ đến sự thành tựu giải thoát luân hồi sanh tử, vốn cũng được biết như “tốt đẹp rõ ràng,” thì vai trò của chúng sanh khác là cần thiết. Trong sự thấu hiểu của Phật giáo, những sự thực hành tâm linh then chốt vốn đưa đến sự thành tựu giải thoát là Ba Vô Lậu học – tu tập trong đạo đức, trong hành thiền, và trong trí tuệ. Hai thứ sau căn cứ trên nền tảng của thứ nhất, được gọi là tu đạo đức. Như tôi đã nói trước đó, sự hiện diện của những chúng sanh khác là cần thiết cho sự tu tập này. Đây là vấn đề chúng ta đi đến sự thực chứng đầy năng lực như thế nào thì vai trò của những chúng sanh khác là cần yếu trong tất cả mọi lãnh vực của những hành vi cùng nguyện vọng trần tục và tâm linh của chúng ta.
Một cách đặc biệt cho những hành giả của tâm bồ đề, thì xu hướng vị tha, những người được biết như Bồ tát, thì thật cần thiết là trước nhất trau dồi lòng bi mẫn và từ ái đối với tất cả chúng sanh. Lòng bi mẫn là nguyện ước rằng tất cả chúng sanh được thoát khỏi khổ đau, trong khi lòng từ ái là thể trạng của tâm vốn ao ước tất cả chúng sanh có thể hưởng thụ hạnh phúc. Cho nên ở đây một lần nữa là sự tập trung vào những chúng sanh khác. Trên căn bản của hai thể trạng tâm này, thì chúng ta trau dồi trong chính chúng ta thái độ ngưỡng mộ vô song đối với tâm bồ đề. Khi chúng ta suy nghĩ về những dòng này, thì chúng ta nhận ra nó có nghĩa gì qua việc xem những chúng sanh khác như thể chúng quý giá như “một viên ngọc như ý.”
Đức Dalai Lama 14
Việt dịch: Tuệ Uyển
Nguồn: Điều cần thiết cho sự tu tập là xem các chúng sinh khác như những viên ngọc quý
