Ở trình độ của lẽ thật quy ước tất cả chúng ta tự nhiên sở hữu cả sự khao khát và tiềm năng vượt thắng khổ đau và để đạt đến hạnh phúc. Trong phạm vi này, chúng ta có thể quán chiếu giáo huấn của Đức Phật về Bốn Chân Lý Cao Quý (tứ diệu đế) và Hai Chân Lý (nhị đế), trên căn bản của sự quán chiếu như vậy thì chúng ta dần dần phát triển một sự thấu hiểu về vấn đề chúng ta có thể đạt được giải thoát khỏi khổ đau như thế nào và tiềm năng chúng ta sở hữu trong chính chúng ta cho việc hoàn thành một mục tiêu như vậy. Chúng ta có thể quán chiếu xa hơn rằng: “Giống như tôi, tất cả mọi chúng sanh khác cũng sở hữu cùng sự khao khát và tiềm năng để được hạnh phúc và vượt thắng khổ đau,” và tự hỏi chúng ta: “Nếu tôi tiếp tục bị hướng dẫn bởi tính vị kỷ của chính mình và, qua sự một lòng chỉ quan tâm đến sự cát tường của chính tôi, tiếp tục quên lãng sự cát tường của người khác, thì kết quả sẽ như thế nào?”
Sau đó chúng ta có thể quán chiếu: “Từ thời vô thỉ, tôi đã chấp chứa thái độ tự yêu mến này và đã bám víu vào khái niệm của một thực tế bản chất, tự ngã bền bĩ. Tôi đã nuôi dưỡng hai tư tưởng tự yêu mến và sự yêu mến tự ngã sâu sắc trong tim tôi giống như châu báu sinh đôi. Nhưng cung cách này ở đâu dẫn tôi vậy? Bằng việc theo đuổi sự sai khiến của sự tự bám víu tự ngã và tính vị kỷ của tôi, tôi có thật sự muốn đạt được sự hoàn thành tính vị kỷ của tôi không? Nếu có thể, một cách chắc chắn bây giờ tôi phải đạt được mục tiêu của tôi. Nhưng tôi biết rằng không phải như vậy.”
Chúng ta sau đó nên so sánh tự chính chúng ta với những chúng sanh Giác Ngộ như Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, bậc đã thành tựu hoàn toàn sự chiến thắng với tất cả những phiền não và hoàn thiện tất cả những phẩm chất thánh thiện. Rồi thì chúng ta nên tự hỏi mình: “Đức Phật đã hoàn thành việc này như thế nào?” Qua việc quán chiếu thì chúng ta sẽ đi đến nhận ra rằng, ở một điểm nào đó trong sự tồn tại của ngài, Đức Phật đã thay đổi hoàn toàn cung cách thông thường của suy nghĩ và hiện hữu. Trong chốn của tự yêu mến ngài đã trau dồi tư tưởng yêu mến sự cát tường của những chúng sanh khác, và nơi của tự bám víu ngài đã nuôi dưỡng trí tuệ thực chứng là việc vắng mặt của sự tự tồn tại. Trong cách này ngài đã đạt được sự tỉnh thức hoàn thiện của một bậc toàn giác.
Đức Dalai Lama 14
Việt dịch: Tuệ Uyển
Nguồn: Sự khao khát và tiềm năng trong hành trình đạt đến hạnh phúc
