Trong hầu hết mọi hoàn cảnh, chúng ta toàn củng cố cho các cảm xúc của mình. Khi chúng ta không hạnh phúc, chúng ta có khuynh hướng tìm kiếm những lý do ở bên ngoài. “Tôi ghen tị vì anh ta được thăng chức chứ không phải là tôi.” Chúng ta cảm thấy như thế này là vì ai đó hoặc sự kiện nào đó. Chúng ta cứ phản ứng như thế này suốt. Nhưng chúng ta có thể thay đổi. Nếu chúng ta quan sát những cảm xúc thì sẽ thấy thật ra, chúng cũng chẳng có gì là quan trọng. Và cả những nguyên nhân bên ngoài mà chúng ta đổ lỗi cho cũng chẳng quan trọng. Thật ra, mỗi khi chúng ta đối diện với một hoàn cảnh không thoải mái, chúng ta có thể phản ứng khác đi so với thói quen thông thường của mình. Hay nói cách khác, chúng ta chọn cách thư giãn và suy nghĩ cho người khác.
Ý tưởng về Tâm Bồ Đề, hay ý nghĩ cởi mở hơn với mọi người là điều xa lạ với một số người. Họ không thể cư xử với tâm rộng mở này, có lẽ, vì họ chẳng thấy có lý do gì để làm thế. Có lợi ích gì khi hành động với tình yêu thương chứ. Hoặc hỏi theo cách khác, có bất lợi gì khi không hành động với Tâm Bồ Đề? Thực tế là khi hành động vì lợi ích chỉ của bản thân chắc chắn sẽ dẫn tới đau khổ và bất hạnh. Chúng ta nên quan sát để thấy điều này là đúng đắn trong những hoàn cảnh của mình và của người khác. Vị kỷ cung cấp năng lượng cho các nguyên nhân của cảm xúc, và do đó, tạo lên nhiều cảm xúc mạnh mẽ cả về số lượng lẫn chất lượng.
Kết quả là chúng ta thấy mình chạy cuống cuồng từ một cảm xúc này đến một cảm xúc khác, tiêu tốn nhiều năng lượng và khuấy động những căng thẳng khiến chúng ta chết dần chết mòn. Khi đó, chúng ta không thể thỏa mãn và trở nên đau khổ. Ngay khi chúng ta mới đạt được điều này, chúng ta ngay lập tức đi tìm kiếm một điều khác và cuộc đua tiếp tục.
H.E Jigme Rinpoche
Việt dịch: Hoàng Lan
Hiệu đính: Thanh Phạm, Bình Hồ, Hồng Lê
Trích: Sống hài hòa với cảm xúc, NXB: Thế Giới, 2019
