Trước khi đưa ra những lời giáo huấn thì chính mình cũng phải thấu triệt thật minh bạch những lời giáo huấn ấy. Các bạn phải tạo được cho mình một trí tuệ hoàn hảo hầu đưa ra những lời giáo huấn hợp thời và thích nghi, phù hợp với xu hướng và khả năng của từng người. Không nên mang một số khái niệm quá sâu sắc để thuyết giảng cho bất cứ ai, bởi vì các khái niệm này thay vì mang lại lợi ích thì có thể trở nên độc hại cho họ.
Nếu muốn quán thấy được khả năng của kẻ khác thì trước hết chính mình phải tự loại bỏ được tất cả các chướng ngại tinh tế ngăn chặn sự hiểu biết. Khi còn tại thế chính Đức Phật cũng đã từng đưa ra một quyết định trong trường hợp trên đây: có một người chủ gia đình xin được xuất gia, thế nhưng các đệ tử uyên bác của Ngài, trong số này có cả Sariputra (Xá-Lợi-Phất) đều cho rằng người này chưa hội đủ tiềm năng đạo đức để được thụ phong. Duy nhất chỉ có Đức Phật nhờ sức mạnh của sự hiểu biết toàn năng đã quán thấy được tiềm năng của người này (và đã thụ phong cho người chủ gia đình này). Vì thế khi chưa đạt được sự giác ngộ hoàn hảo, thì khi đó vẫn còn một thứ chướng ngại (nivarana/triền cái, ngũ cái) nào đó bên trong tâm thức ngăn che sự hiểu biết, khiến việc trợ giúp kẻ khác không được toàn vẹn.
Tuy nhiên các bạn cũng có thể tự hỏi nếu việc thực hiện ước vọng mang lại sự tốt lành cho kẻ khác tùy thuộc vào quyết tâm của chính họ thì: “Tôi nào cần phải gắng sức để đạt được giác ngộ làm gì? Dầu sao thì cũng có vô số chư Phật giúp họ, và đối với họ thì cũng chỉ cần một bước đầu tiên là đủ”.
Dầu sao nếu muốn có một vị hướng dẫn tâm linh hay một vị giáo huấn giúp đỡ mình, thì giữa hai bên phải có một sự kết nối của nghiệp (giữa thầy trò hay bạn hữu, giữa những người trong cùng một gia đình, chủng tộc hay quốc gia đều có một mối dây liên kết của nghiệp, sự khác biệt là mối dây đó lỏng lẻo hay thật chặt). Do đó một số vị thầy cũng chỉ có thể đưa ra những lời giảng huấn mang lại hiệu quả cho một số đệ tử nào đó của mình mà thôi. Nếu muốn thấu triệt được điều này thật sâu sắc thì nên xem thêm kinh sách chẳng hạn như tập luận “Sự hoàn hảo của Trí Tuệ” với phiên bản gồm tám ngàn câu (tức là tập Prajnaparamita/Bát-nhã Ba-la Mật-đa, gộp chung một số các kinh chủ yếu nhất của Đại Thừa. Phiên bản 8000 câu là phiên bản xưa nhất được xem là do Nagarjuna/Long Thụ trước tác. Bởi vì sau đó trên dòng tiến hóa của Đại Thừa từ thế kỷ thứ II đến thứ IV, phiên bản đầu tiên này được khai triển thêm và trở thành nhiều phiên bản mới gồm:10.000, 18.000, 25.000 và 100.000 câu, và được gọi chung là Maha-prajnaparamita/Ma-ha Bát-nhã Ba-la Mật-đa – maha có nghĩa là lớn. Vào các thế kỷ tiếp theo sau đó thì ngược lại tập kinh này được tóm lược ngắn hơn, trong đó có một bản thật ngắn gọi là Prajnaparamita Hrdaya/Tâm Kinh, thường được mang ra tụng niệm). Trong tập kinh này có nêu lên trường hợp chư Phật và chư Bồ-tát mỗi khi nhận thấy một người tu tập có một mối dây liên kết của nghiệp mạnh hơn hướng vào các nơi khác (tông phái, chi phái hay các người khác) thì thường khuyên người này hãy tự tìm một vị thầy khác phù hợp với mình hơn. Do đó đối với một số người, dù đủ khả năng trông thấy được một vị Phật bằng chính mắt mình, thế nhưng cũng có thể không gặt hái được nhiều lợi ích so với trường hợp được kết nối với chính bạn, nhờ vào các mối dây liên kết của nghiệp buộc chặt hơn giữa họ và chính bạn. Vì nguyên nhân chu kỳ hiện hữu không có điểm khởi đầu nên các mối dây liên kết của nghiệp cũng vậy (tức cũng không có một điểm khởi thủy nào); do đó theo tôi thì cũng có thể xảy ra các mối dây liên kết của nghiệp thật mạnh ngay trong kiếp sống hiện tại (có nghĩa là giữa thầy và trò cũng có thể có những mối dây liên kết của nghiệp không nhất thiết liên hệ gì với quá khứ, mà là do cả hai tự tạo ra cho mình trong kiếp sống hiện tại này).
Dù sự hiểu biết toàn năng mà các bạn đạt được không thể mang lại lợi ích cho tất cả chúng sinh đi nữa, thì nhất định nó cũng có thể mang lại nhiều lợi ích cho một số nào đó. Vì thế thật hết sức quan trọng là các bạn phải đạt cho bằng được sự giác ngộ toàn vẹn cho chính mình.
(Sự giác ngộ của một vị Phật dù không đủ giúp đỡ tất cả chúng sinh thế nhưng cũng phải đạt được thể dạng đó. Đức Đạt-lai Lạt-ma cũng thế, Ngài có thể giúp được rất nhiều người nhưng không thể giúp được tất cả mọi người trên hành tinh này. Vị Phật lịch sử cũng vậy, Ngài cũng giúp được rất nhiều người trong thung lũng sông Hằng cách nay 2500 năm và rất nhiều người trong số chúng ta hôm nay, thế nhưng cũng không thể cứu vớt được tất cả nhân loại. Vào thời đại của Đức Phật cũng có các vị thầy khác, các tín ngưỡng khác. Ngày nay cũng vậy, có nhiều người hướng vào những lời giảng của Đức Đạt-lai Lạt-ma, nhưng cũng có nhiều người khác tin vào những lời thuyết giáo của các vị “thầy” khác hay những lời hô hào của các vị “lãnh đạo” khác. Vô minh của con người thật đa dạng và mênh mông).
Một số chúng sinh rất cần đến sự giúp đỡ của các bạn trên đường tu tập tâm linh, do đó thật hết sức chủ yếu là các bạn phải nhận lãnh trách nhiệm mang lại mọi sự tốt lành cho họ. Sự ý thức đó sẽ mang lại một niềm tin vững chắc là khi chưa đạt được một sự hiểu biết toàn năng thì khi đó các bạn sẽ vẫn chưa thực hiện được mục đích mà mình đặt ra cho mình và cũng sẽ không thể mang lại được sự tốt lành đích thật cho kẻ khác.
Đức Dalai Lama 14
Việt dịch: Hoang Phong
Nguồn: Hãy thấu hiểu những lời giáo huấn
